علل کم شنوایی کودکان

 «سعی کنید لفظ کری را هیچ‌گاه به کار نبرید چون بار منفی دارد؛ به جایش از لغت کم‌شنوا یا ناشنوا استفاده کنید ضمن اینکه بهتر است لغت کم‌‌شنوا یا ناشنوا را به‌عنوان صفت به کار نبرید؛ یعنی باید گفت فرد یا کودک دارای ناشنوایی یا کم‌شنوایی. این دستور صریح سازمان جهانی بهداشت است. یعنی اول کودک بودن یا انسان بودن را مدنظر قرار دهید و بعد عارضه‌ای را که فرد به آن مبتلا شده است، عنوان کنید.»

 

سه دلیل کم شنوایی کودکان عبارتند از: 

۱)اوتیت میانی (عفونت های گوش) 

۲)علل مادرزادی 

۳)علل اکتسابی 

 

اوتیت میانی: 

اوتیت میانی التهاب در گوش میانی (ناحیه پشت پرده گوش) است که معمولاً همراه با ترشح مایع در آن ناحیه می باشد. این مایع ممکن است عفونی باشد. 

علائم، شدت، میزان تکرارپذیری و طول مدت بیماری متفاوت است. ممکن است از مایع غیر عفونی، روشن و رقیق بدون درد و تب و تنها کمی کاهش شنوایی تا حمله های تکرار شونده همراه با مایع چسبنده غلیظ در گوش و برخی شکایات دیگر نظیر کم شنوایی دائمی متغیر باشد. 

تقریباً همه انواع اوتیت همراه با کم شنوایی نوسانی انتقالی اند. در حقیقت اوتیت میانی، شایع ترین علت کم شنوایی در کودکان خردسال است. 

میزان شیوع اوتیت میانی تا چه حد است؟اوتیت میانی غالباً در کودکان ایجاد می شود. درحقیقت، اوتیت میانی، پس از سرماخوردگی معمول، دومین بیماری شایع کودکان پیش دبستانی است. ۵۰درصد از کودکان تا سن یک سالگی حداقل یک بار دچار این بیماری شده اند.
۳۵ درصد کودکان در سنین بین یک تا سه سالگی دوره های تکرار شونده ای از اوتیت میانی داشته اند. در کودکان مدرسه رو، تخمین زده می شود سالیانه ۵ میلیون روز تحصیلی به دلیل ابتلاء کودکان به این بیماری از دست داده می شود. 

به چه دلیل اوتیت میانی تا این حد در کودکان شایع است؟شیپور استاش مجرایی است که از یک سو به گوش میانی و از سوی دیگر به پشت حلق راه دارد. این مجرا در کودکان کوچکتر و نسبتاً افقی تر از بزرگسالان است. از این رو در شرایطی نظیر عفونتها و لوزه سوم بزرگ، به سادگی بسته می شود. تا زمانی که کودک بزرگتر نشود و زاویه و اندازه شیپور استاش تغییر نکند، کودک نسبت به اوتیت میانی آسیب پذیرتر از افراد بزرگسال است.
اوتیت میانی به چه ترتیب ممکن است منجر به کم شنوایی شود؟سه استخوان بسیار ریز درون گوش میانی، ارتعاشات صوت را از پرده گوش به گوش میانی منتقل می کنند. در صورت وجود مایع در گوش میانی، انتقال ارتعاشات به صورتی کارآ صورت نمی گیرد و انرژی صوتی از بین می رود در نتیجه کم شنوایی ملایم یا حتی متوسط ایجاد می شود. بنابراین اصوات گفتاری گنگ و غیرقابل شنیدن می شوند.
معمولاً این نوع کم شنوایی، از نوع انتقالی و موقت است. اما در صورتی که اوتیت میانی مرتباً تکرار شود، صدماتی به پرده گوش، استخوانهای گوش یا حتی عصب شنوایی وارد شده و ممکن است منجر به کم شنوایی حسی و عصبی و دائمی شود.
آیا کم شنوایی ناشی از اوتیت میانی می تواند سبب اختلال در زبان و گفتار کودک شود؟
کودکان، زبان و گفتار را از طریق گوش دادن به صحبتهای دیگر افراد می آموزند. در این روند چند سال نخست زندگی هر کودک، حائز اهمیت حیاتی است. 

در صورت وجود کم شنوایی، کودک از تجربیات آموزشی زبانی، بهره کامل نمی برد. در نتیجه، ممکن است در رشد زبان و گفتار خود دچار تأخیر چشمگیری شود. 

 اوتیت میانی غیرعفونی، مشکل ویژه ای به همراه دارد زیرا معمولاً علائم درد و تب وجود ندارد. از این رو، ممکن است هفته ها و ماهها بگذرد و والدین شکی به وجود این مشکل نبرند. در طی این زمان ممکن است کودک به دلیل از دست دادن شنوایی، دچار اختلال در رشد هنجار زبان و گفتار شود. 

 کم شنوایی های مادرزادی : 

کم شنوایی هایی که به هنگام تولد یا از آن زمان به بعد وجود دارند. 

اصطلاح «کم شنوایی مادرزاد» آن دسته از کم شنوایی هایی است که به هنگام تولد وجود دارند و شامل کم شنوایی های ارثی یا کم شنوایی هایی می شود که ناشی از دیگر عوامل- پیش از تولد یا به هنگام تولد-اند. 

 عوامل ژنتیکی
به نظر می رسد بیش از۵۰ درصد از تمامی کم شنوایی های مادرزادی کودکان مربوط به عوامل ژنتیکی باشد. کم شنوایی های ژنتیکی ممکن است اتوزوم غالب، اتوزوم مغلوب یا وابسته به جنس باشند. در کم شنوایی های اتوزوم غالب، یکی از والدین که حامل ژن کم شنوایی و خود، کم شنواست، آن را به کودک خود منتقل می کند. در این موارد حداقل۵۰ درصد احتمال دارد کودک نیز کم شنوا شود. این احتمال زمانی بیشتر می شود که هر دو والد دارای ژن غالب (کم شنوا) باشند و یا پدر بزرگ و مادر بزرگ یکی از والدین کم شنوایی ژنتیکی داشته باشند. از آنجا که معمولاً حداقل یکی از والدین کم شنواست، انتظار می رود کودک دچار کم شنوایی باشد. 

کم شنوایی یکی از علائم مشخصه برخی از انواع سندرم های ژنتیکی است. مثال هایی از این سندرم ها عبارتند از: سندرم داون (وجود ناهنجاری در یکی از ژن ها)، سندرم آشر( اتوزوم مغلوب)، سندرم تریچر کولنیز( اتوزوم غالب)، سندرم الکل نوزادی (ناهنجاری ژنتیکی)، سندرم کروزون (اتوزوم غالب) و سندرم آلپورت (وابسته به جنس). 

دیگر علل کم شنوایی های مادرزادی
این گونه کم شنوایی ها که ارثی نیستند شامل بیماری ها، عفونتها و شرایط خاص پیش از تولد هستند که به هنگام تولد یا به فاصله اندکی پس از آن ایجاد می شوند. این شرایط منجر به کم شنوایی های حسی عصبی ملایم تا عمیق می شوند. مثال هایی از این دست عبارتند از:
- عفونتهای داخل رحمی شامل سرخجه، سیتومگالوویروس، ویروس هرپس – مشکلات مربوط به عامل Rh خون – نارس بودن – دیابت مادرزاد – توکسمی در طول بارداری – فقدان اکسیژن (آنوکسی) – سیفلیس – بدشکلی های ساختارهای گوش. 

کم شنوایی های اکتسابی
کم شنوایی های اکتسابی، کم شنوایی هایی است که پس از تولد- در هر زمانی در طول زندگی فرد- ایجاد شوند و علت آن بیماری ها، صدمات و شرایط خاص اند. 

مثال هایی از شرایط ایجاد کننده کم شنوایی در کودکان عبارتند از: 

عفونت های گوش (اوتیت میانی) ـ داروهای اتوتوکسیک(صدمه به سیستم شنیداری) – مننژیت – سرخک – انفسفالیت – آبله مرغان – آنفلوانزا – سرخجه – ضربه به سر – قرار گرفتن در معرض اصوات بلند. 

شنوایی یکی از حواس برتر انسان است . محروم بودن از حس شنوایی فقط به مفهوم نشنیدن صدا نیست ، بلکه ماحصل این محرومیت ، موجب عدم دستیابی به بسیاری از تجربیات مفید و امید بخش زندگی فردی و اجتماعی می شود تا جایی که ممکن است فرد را از مسیر موفقیت دور نماید . توجه به این مسئله ، که صحبت کردن امری اکتسابی است و انسان از راه شنیدن ، زبان محیط اطراف خود را فرا گرفته و سپس قادر به تکلم می گردد ، اهمیت ویژه این حس را نشان می دهد . لذا بدون شنیدن ، گفتار به وجود نخواهد آمد و به همین علت ، کودکان و افراد ناشنوا قادر به تکلم نیستند. اما نکته قابل تأمل این است که چطور می توانیم از ایجاد کم شنوایی و به دنبال آن عدم تکلم جلوگیری وپیشگیری کنیم . 

افزایش ازدواج‌های فامیلی یکی دیگر از عوامل کاهش شنوایی کودکان است. 

افت شنوایی چه تاثیری بر زبان و گفتار دارد؟ 

افت شنوایی اثرات متفاوتی بر روی میزان درک ، گفتار و زبان افراد و عملکردهای آنان دارد. این اثرات بر روی افراد مختلف، فرق می کند. این امر دوعلت دارد :
۱)اینکه ضایعات شنوایی به علتهای متفاوتی ایجاد می شوند. 

۲)اینکه عوامل اجتماعی و روانی بسیاری در زندگی افراد وجود دارد که اثرات افت شنوائی را تعدیل می کند . 

مهمترین جنبه کم شنوائی ، اثر آن بر توانایی های ارتباطی افراد است .میزان تاثیر کم شنوائی بر گفتار کودک بستگی به این عوامل دارد :
۱- سن شروع کم شنوائی
۲- سن تشخیص کم شنوائی
۳- میزان کم شنوائی
۴- علت بروز کم شنوائی
۵- جنس و نژاد کودک 

هر چه سن شروع کم شنوایی کمتر و میزان کم شنوائی بیشتر باشد اثرات سوء آن بر گفتار کودک بیشتر است . کودک عادی از ابتدای نوزادی دائما" صداها را می شنود و بتدریج زبان را فرا می گیردکه اگر مشکلی در شنوایی داشته باشد در یادگیری زبان دچار مشکل شده ودر نتیجه در برقراری ارتباط نیز مشکل خواهدداشت.