چتروم خاطره سی

بیرآخشامی من ؛چت روما گئتمک هوس ائتدیم   

بیرIDگوروب یازقیسینا عالمه گئتدیم  

اونلا چته گیرمک " چتین ایشدیر" اولا بیلمیر  

add ایلیرم اولمور delet ایلیر منی ظالم 

تیلفون وئیرم آلموری پوزگوندو بو حالیم 

هرنه چالیشیرسان قبول ائتمیرئورگی داش 

هر دنده شکیللرله منه ابلری گوز قاش 

بیرباشکا یول اولسیدی اگرفکری ائلردیم 

قیز گل منیم اول سو گلیم اول ذکری ائلردیم 

بو آندا قرالدی مانیتور سؤندی چراغلار 

برقین اویونی تاری بیزی ایندی سراغلار  

گئچدی نچه ساعت فرجی اولمادی برقین 

سنله شومورون برق یارادان دوست ندی فرقین 

دگمیشدی قارانلیقدا هر ایش بیر بیره تاری 

مندن بو پوزولموشلیقی کیم سیلدیره تاری؟ 

اوندایدی کی تیلفون سسه گلدی! جواب ائتدیم! 

یارین سسی گلدی قوش اولوب گوگلره گئتدیم 

بیلدیم کی وئرن تیلفونو یازمیشدی بو شیطان 

بیخود یئره احوالیمی پوزموشدو بو شیطان 

اوندان سورانی من دئمیرم گئچدی نه گونلر 

گولدن سوروشون یاخشی دئیر یارداکی گوللر

گئچدی  نئچه  ساعت ، فرجی  اولمـادی  برقیــن

                                                 سنله شومورون،برق یارادان دوست،ندی فرقین؟

دَگمیشـدی قارانلیقـدا هر ایش ، بیر ـ بیره  تـــاری

                                                 مندن  بو  پوزولموشلیقی  کیم سیلدیره ، تــاری؟

اوندایدی کی تلفن  سسه  گلدی ! جواب ائتدیم !

                                                  یارین سسی گلدی ، قوش اولوب گوگلره گئتدیم

بیلدیم  کی  وئرن  تلفنی  یازمیشدی  بو  شیطان

                                                  بیخود  یئـر ه احوالیمی  پوزمیشدی  بو  شیطـان

اوندان  سورانی ، من  دئمیرم  گئچدی  نه گونلــر

                                                  گولدن سوروشون ، یاخشی دییر یارداکی گوللــر

آموزش زبان ترکی آذربایجانی

 

لغات 1☺ بیریمجی سوزلوک Birimci.sozluk	لغات 2☺ ایکینجی سوزلوک İkimci.Sozluk	لغات 3☺ اوچومجو سوزلوک Oconcu.Sozluk
لغات 4☺ دوردومجو سوزلوک Dordomcu.Sozluk	لغات 5☺ بئشیمجی سوزلوک Beşimci.Sozluk	لغات 6☺ آلتیمجی سوزلوک Altimci.Sozluk
روزها *ماه ها*فصل ها* اعداد Qunlər *Aylar*Fəsillər* Səylar Kilik-کلیک☺	میوه ها و سبزیجات Meyvələr Və (SəbzilərTərələr) ☺Kilik-کلیک	لغاتی درباره مشاغل ((چاپخانه و نویسندگی،عکاسی،آرایشگری،خیاطی)) Ishler Kilik-کلیک☺
اعضای بدن(پزشکی) Bədən Əzasi Kilik-کلیک☺	او یـــــــــــرنمــــــــــک Oyrənmək Kilik-کلیک☺	Tə şəkorlər Mahmit Bəy چند لغت از طرف دوستم Kilik- .کلیک۴۱☺
نمونه ای از لغات تورکی در پارسی Kilik-کلیک☺	یئرلی سؤزلر چند اصطلاح ......... Yerli Sozlər Kilikکلیک☺	Turkish Language ویژگیهای زبان تورکی ومقایسه کوتاه بین تورکی و فارسی کلیک -Kilik☺
حئیواناتین آدی در این پست به معرفی نام تورکی چند حیوان می پردازیم Heyvan Adlari Kilik-کلیک☺	آتا بابا سوزلری ضرب المثل Ata Baba Sozləri Kilik-کلیک☺

*OLU TANRININ ADILA*

اولو تانرینین آدیلا

 

لغات 7 ☺ یئدیمجی سوزلوک Yedimci.Sozlük	لغات8 ☺ سه جیزیمجی سوزلوک Səgizimci.Sozlük	تعدادی کلمه و معانی آن از حرفهای: و دو ردیف از کلمات مختلف و روزمره در جامعه آ ا س ش ق د ح خ bir neçə kəlmə adayli bu horofdan:A Ə İ O E S Ş Q D X və iki rədif bir sira kəlmələr ki indiilə insanlar arasinda işlənir...Kilik -کلیک☺
تمامی بابهای موجود بصورت شعر و معنی در تورکی Bablar Turkdə şirlə və adayla barabarKilik ☺	توضیح یک کلمه ( دالی بمعنی پشت) و همه چیز در باره یک کلمه مثالی در زبان تورکی و ویژگی هایی که دارند. Türkdun dilinin mənəviyatini bir kəlmədi axtarici edirik Kilik ☺	بعضا از اصطلاحات وکارهایی که یک فرد انجام میدهد ائیله ملر İl ə Mələr۴۱☺
صرف فعل گه ل مک(آمدن) Qəlmək Kələməsinin Sərfi Kilik ☺	کلمات متضاد در تورکی بیر نچه موخالیف کلمه لردن تورکده Kilik ☺	عمومی سؤزلر Omumi Sِzlər Kilik ☺
ر نگلر بیر خیردا باخیش تورکده رنگ لره Rənglər Türkdə Kilik ☺	تورکوده صاییتلاری تانیماق اوچون آسان بیر یول Türkdə Sayitlari Tanimaq صامت و صائت ها در تورکی Kilik ☺	آداخلی لار Adaxlilar !Faqat Türkcədir! Kilik ☺
الفبا ی تورکی و کلمات نا آشنا Az-Türkcə Alifabet Kilik ☺	یئنی سوزلر Yeni Sözlər Kilik	یئنی گؤزل ائیله ملر بیریمجی بولوم İləmələr1 Kililk
یئنی گؤزل ائیله ملر ایکیمجی بولوم İləmələr2 Kililk	یئنی گؤزل ائیله ملر اوچومجی بولوم İləmələr3 Kililk	دیله گؤره سؤزلر Dilə Qorə Sözlər Kilik
حئیواناتا گؤره Heivanlar Öçün Sözlər Kilik	تاریخ بویو تورک ألیفبالاری Xət Tarixi Kililk	آموزش Öyrətmənli Kililk
معنی تعدادی از کلمات که با ( ال = دست ) ساخته شده اند Əldən Duzələn Kələmələr Kililk	کلمات متشابه(کلمه های هم شکل ولی با معناهای متفاوت) Bənzər Kəlmələr Kililk	کلمات جدید از وبلاگ خانم موسوی Neçə Yeni Söz Kililk
درمانهای گیاهی Qiyahi Dərmanlar Kililk	کلماتی که در عید نوروز گفته میشود Növtuzda Sözlərimiz Kililk	نقش سیز در کلمات ترکی بصورت خلاصه از وبلاگ قایاقیزی Siz Turkcədə Kililk
( A) لغات موجود به حرفهای آ اَ اُ اِ Sözlük A Ə E İ Ö Ü Kililk	(B & P) لغات به حروف ب و پ Sözlük B və P Kililk	( T) لغات موجود به حرف پ Sözlük P Kililk
( C Ç X) لغات موجود به حرفهای ج چ خ Sözlük C Ç X Kililk	( D Z) لغات موجود به حرفهای د ز Sözlük D Z Kililk	( S) لغات موجود به حرف س Sözlük S Kililk
( Ş Q) لغات موجود به حرفهای ش ق Sözlük Ş və Q Kililk	( K G) لغات موجود به حرفهای ک گ Sözlük k və g Kililk	( L M N V Y H ) لغات موجود به حرفهای ل م ن و ی ه Sözlük L M N V Y H Kililk
سید حیدر بیات جنابلارینین اؤنرلری قایاقیزی بلاگیندان! Önərlər Kililk	لغات 9 Döqüzümcu Sözlük Kililk	( D) لغات موجود به حرف د Sözlük D Kililk
تورکجه گوزل اینسان آدلاری قیز و اوغلان آدلاری  تیک لایین Kilik

اتحاف اولسون بوتون تورکلره و تورکلره عشق ائدنلر هر اولکده یاشیانلارا

مراغه پایتخت ایران در زمان هلاکو خان

 شاید آن روزها که دادکند 

                                  گر به لطف از مراغه یاد کند(اوحدی مراغه ای)

مراغه یکی از شهرهای قدیمی ایران است. این شهر در شمال غربی ایران و در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است. دین مردم این شهر مسلمان و مذهب انها شیعه جعفری است و مراسمات مذهبی پرشوری در ایام ماه محرم و ماه رمضان برپا میکنند مردم این شهر به زبان ترکی صحبت میکنند نام مراغه در اصل ماراوا و مراوا و ماداوا بوده که جایگاه مادها معنی می‌دهد. مراغه تاریخ پر افت و خیزی داشته است و از شهرهای مهم شمال غربی ایران بشمار می‌رود. آثار باستانی مراغه بسیار است که رصدخانه خواجه نصیر طوسی از مهم‌ترین آنهاست.  

تصویری از رصدخانه مراغه

 

از آثار بسیار کهن در مراغه مهرابه مراغه است. مهرابه‌ها نیایشگاههای مهرپرستان بودند. مهرپرستی، دینی ایرانی بوده که پرستش خورشید از اجزای اصلی آن بشمار می‌رفته است. این دین از ایران به اروپای غربی هم رخنه کرده بود. این شهر جمعیتی بالغ بر۴۰۰٬۰۰۰ نفر را در خود گنجانده است .

مراغه یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و دومین شهر بزرگ استان آذربایجانشرقی (تبریز) میباشد که در کنار رودخانه زیبای صافی و در مشرق دریاچه ارومیه و بر دامنه جنوبی کوه سهند قرار گرفته است. نام قدیمی مراغه را (مراوا یا ماراوا) ذکر کرده‌اند و بر همین اساس قدمت شهر مراغه به دوره ماد بر می‌گردد. موقعیت منطقه‌ای مراغه طوری است که از شمال به شهر تبریز و ارتفاعات کوههای سهند و از شرق به شهرستان هشترود و از سمت مغرب به دریاچه ارومیه و از جنوب به شهرستان میاندوآب محدود است. 

فاصله مراغه – تبریز از طریق جاده آسفالته 130 کیلومتر است اختلاف ساعت این شهر با تهران 21 دقیقه و 30 ثانیه است. این شهر علاوه بر جاده آسفالته از طریق خط آهن به تبریز و تهران و از طریق خطوط هوایی به تهران متصل می‌شود. بطور کلی مراغه از دو ناحیه کوهستانی و جلگه‌ای تشکیل یافته و از لحاظ آب و هوا معتدل (متمایل به سردی) و نسبتا مرطوب است.

از مکانهای تاریخی و قدیمی آن : گنبد کبود ، گنبد مدور ، گنبد غفاریه را می‌توان نام برد.
گنبد مدور

  

اوج شهرت نام مراغه به عهد هلاکوخان می‌رسد. در دوره هلاکوخان و در زمانی که مراغه به عنوان پایتخت ایران برگزیده شده بود با تقاضا و تشویق دانشمند بزرگ ایرانی خواجه نصیر الدین طوسی معتبرترین مرکز علمی جهان یعنی رصدخانه مراغه در یکی از تپه‌های شمال غربی مراغه احداث گردید که قبل از ویرانی یکی از بزرگترین مراکز پژوهشی و نجومی زمان خود در جهان بود. و هم اکنون گنبدی بلند جهت پوشش بقایای برج مرکزی رصد خانه بر روی آن احداث گردیده که به عنوان نمایشگاه، از آلات و وسایل نجومی آن دوره نیز در آن استفاده خواهد شد. 

مراغه مدتی در زمان حکومت مغول‌ها پایتخت ایران بوده است و دانشمند نامی و بزرگ جهان خواجه نصیر الدین طوسی در آن زمان اقدام به راه اندازی بزرگ‌ترین رصد خانه و کتابخانه نجوم در جهان در این شهر نموده است و اکنون نیز این مکان در کوه رصد مراغه موجود است.

مراغه که اکنون دارای پتانسیل‌های بسیار قوی از لحاظ گردشگری و صنعتی و فرهنگی است تبدیل به یکی از بهنرین و برجسته‌ترین شهرهای مهم استان شده و ایجاد دانشگاه‌های متعدد و مراکز تحقیقاتی و شهرک‌های صنعتی و علمی و همچنین دهکده توریستی و ... مراغه را تبدیل به شهری زیبا نموده است.

از جمله مکانهای دیدنی مراغه می‌توان به غار کبوتر در مراغه اشاره کرد که این غار دارای ۵ چاه بسیار عمیق است که تا کنون هیچ کس نتوانسته به انتهای این غارها دسترسی پیدا کند. حکایت‌های مختلفی در اینباره موجود است .
غار کبوتر(هامپوئیل)
 

قبر مادر هلاکوخان و گنبد سرخ مراغه و تکیه‌ها و مساجد بسیار قدیمی مراغه را به شهری توریستی تبدیل نموده است

پل آجری روستای مردق که در عصر قاجار بر روی رودخانه مردق چای ساخته شده یکی دیگر از آثار مهم این شهرستان می باشد. طهماسب حنفی از بزرگترین دانشمندان این شهرستان بوده که با کمک دانشمند بزرگ و شهرساز خانم ژاکلین بوژو گارنیه هرم سه گوش را برای جمعیت شاغل در شهر مراغه و روستای خرمازرد تهیه کرده است.  

مراغه از مناطق کهن آذربایجان شرقی است که گفته می شود در دوره مادها ساخته شده است. مراغه یک منطقه ی کشاورزی است و تنوع محصولات و فرآورده های کشاورزی آن را به یکی از مناطق مهم آذربایجان شرقی تبدیل کرده است. گفته می شود در زمان داریوش، آذربایجان شرقی یکی از ساتراپ های ایران و پایتخت آن شهر شیز بوده که در جنوب خاوری مراغه قرار داشته است. از نظر کشاورزی و باغ داری این شهرستان وضع بسیار خوب و پر رونقی داشته و نوع کشت آن آبی و دیمی است. مراغه در زمینه ی صنایع وابسته به کشاورزی فعالیت دارد و بیش تر کارخانه های موجود در آن به کار تهیه خشکبار اشتغال دارند. جاذبه های طبیعی شهرستان مراغه؛ این منطقه را به یکی از زیباترین مناطق آذربایجان شرقی تبدیل کرده است. وجود کوهستان سهند و نزدیکی به ساحل دریاچه ارومیه همراه با دشت سبز مراغه، وجود غارهامپوییل(کبوتر) که معروف ترین غار منطقه است، آثار تاریخی و باستانی فراوان از جمله مساجد قدیمی مانند: مسجدجامع مراغه، مقبره های مشاهیر، قلعه ها، برج ها، کلیساهای زیبا، سدها و پل های قدیمی و از همه مهم تر رصدخانه ی مراغه این منطقه را به لحاظ طبیعی و تاریخی به یکی از مناطق دیدنی و غنی استان آذربایجان شرقی تبدیل کرده است.  

مسجد معزالدین مراغه:
در سمت باختری میدان خشکبار مراغه که درگذشته به میدان آرد فروشان معروف بود، مسجدی قدیمی وجود دارد که به مسجد معز الدین معروف است. در فضای کلی این بنا یک مسجد کوچک دیگر و مقبره ای گنبد دار وجود دارد. این مسجد بزرگ 36 ستون چوبی در چهار ردیف دارد که از دیوار شمالی آن توسط قرینه ای وارد محوطه مقبره شیخ معز الدین می شود. مقبره، برج گنبد داری است نظیر برج غفاریه مراغه که در اثر رطوبت و عدم توجه و مراقبت، به مرور زمان گنبد آن فرو ریخته و تزیناتش از بین رفته است. در محوطه مقبره و مساجد، سنگ نبشته ها و الواح قبرهای متعددی وجود دارد که به روشن ساختن تاریخ مراغه کمکی شایان توجهی می کند و اطلاعات ارزنده ای از قرن های 8 تا 12 هجری در اختیار علاقمندان به تحقیق در تاریخ و ادب و هنر می گذارند. این سنگ نبشته ها متعلق به قبر شیخ معز الدین و بستگان وی است. آن چه که از این سنگ نبشته ها معلوم می شود این است که از قرن هشتم به بعد تا روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی، خاندان معز الدین در مراغه صدارت و نفوذ سیاسی و معنوی داشته اند. این مسجد در دوران سلطنت شاه تهماسب به وسیله فردی به نام حاجی نبی بازسازی گردید که ماده تاریخ 976 هـ. ق در کتیبه ای از مرمر دیده می شود. علاوه بر این، در سال 1372 هـ. ق نیز تعمیراتی در مسجد صورت گرفت که در یک کتیبه با خط نستعلیق درشت نوشته شده است.
مسجد زنجیرلی مراغه:
این مسجد در جنوب خاوری برج ده ضلعی مشهور به «قبر مادر هلاکو» واقع شده است. سقف و ستون های چوبی منقش آن به سبک دوره صفوی است. 

مسجد جامع مراغه:این مسجد در خیابان خواجه نصیر مراغه واقع شده است. این مسجد دارای دو در است که یکی به خیابان و دیگری به بازار سبزی فروشان این شهر باز می شود. کتیبه های موجود و شیوه معماری مسجد نشانگر تعلق آن به دوره صفویان است. این مسجد حیاط بزرگی دارد که بنای اصلی در قسمت جنوبی آن قرار گرفته و در بقیه فضای حیاط 16 اطاق برای سکونت طلاب دینی ساخته شده است. درازای بنای مسجد 28 متر و پهنای آن 5/18 متر است و 35 ستون دارد. سقف و ستون هایی آن منقش و همگی چوبی می باشند. این مسجد دارای شبستانی با چایخانه و آبدارخانه می باشد. پنجره های شبستان به مسجد باز می شود. در کنار شبستان، مسجد متروکی نیز وجود دارد که بر روی دیوار آن دو کتیبه سنگی است که تاریخ آن ها به ترتیب 1024 و 1106 هـ. ق می باشد. متن کتیبه ها نشان دهنده فرمانی است که از سوی حاکم وقت در لغو پاره ای از مقررات مالی و پرداخت وجوهی که از طرف رعایا انجام می شد، صادر شده بود
مسجد شیخ بابا:یکی دیگر از مساجد تاریخی مراغه، مسجدی موسوم به شیخ بابا است که آن نیز در سال های اخیر بازسازی شده است. اما از بنای اصلی و اولیه مسجد آثاری به جای مانده که در جریان نوسازی مورد استفاده قرار گرفت و هر کدام از آن ها ویژگی به خصوصی از نظر معماری و قدمت تاریخی دارند. این مسجد در قسمت شمالی خیابان خواجه نصیر واقع شده است. 

کلیسای هوانس مراغه:این کلیسا در روستای پرآباد بین مراغه و میانه واقع شده است. البته هنوز هم مورد استفاده اقلیت شهر قرار می گیرد. این کلیسا مربوط به دوره ایلخانان است، مدخل آن در ضلع باختری است و ورود به داخل از طریق درگاه زیر طاق گنبدی صورت می گیرد. فضای اصلی کلیسا به شکل مستطیل است که عبادتگاه یا محراب، در ضلع خاوری آن واقع شده که مرکب از سه طاقنما با قوس جناغی است. طاق نمای میانی از طاق نماهای طرفین بزرگ تر است و در داخل این طاقنما ها دو پنجره مستطیل شکل با تزیین جالب و شیشه های رنگی دیده می شود. طاق نمای میانی دارای طاق جناغی و طاقنماهای طرفین دارای گنبد کوچکی است. در دیوار، طاقچه ها و نغول های کم عمقی جهت عکس های یادبود تعبیه شده است. نور داخل کلیسا از درب ورودی و پنجره های کوچک ضلع خاوری، شمالی و جنوبی تامین می شود. در جلوی تالار نرده چوبی مشبکی قرار دارد که حد فاصل محراب و محل نشستن مردم است. بر روی سقف کلیسا نیز چند چلچراغ قدیمی جلب توجه می کند. در ضلع باختری حیاط یک سری ساختمان یک طبقه احداث شده که در گذشته مورد استفاده بوده و اکنون متروک شده است ولی اتاق های مخروبه دیگری نیز در اطراف حیاط دیده می شود که مسکن ارامنه کم بضاعت روستای پرآباد است. سر در ورودی کلیسا دارای گنبد هرمی با روکش شیروانی است و ناقوس کلیسا نیز در این محل قرار دارد. 

پل چیکان مراغه:این پل در 25 کیلومتری شمال خاوری مراغه قرار گرفته و آثار دوره صفوی به شمار می آید.
پل سنگی مراغه:این پل در گذشته بر روی رودخانه صافی، در کنار شهر مراغه و در مسیر ارتباطی به بناب قرار داشته است. این پل در دوره قاجاریه توسط حاجی ملک موسوی ساخته شده و دارای پایه های سنگی و طاق و بدنه آجری با قوس جناغی بوده و پایه های آن در جهت مخالف جریان آب، شکل مثلثی داشته اندو تمام دهانه های پل به یک ارتفاع بوده است
پل لیلان چای مراغه:
این پل در جنوب روستای لیلان – از توابع شهرستان ملکان- بر روی لیلان چای و در مسیر کاروان و قدیمی تبریز – همدان واقع گردیده و ظاهرا از آثار دوره صفویه می باشد که دردوره قاجاریه بازسازی و تعمیر شده است. پل لیلان چای، 46 متر درازای (با احتساب دنباله و بخش از بین رفته پل، 75 متر) و با احتساب جان پناه ها، 30/6 متر پهنای و 40/5 متر ارتفاع داشته است. دهانه های سه گانه پل هر کدام 50/4 متر پهنای دارد و با طاق جناغی پوشش یافته اند. شالوده پایه های پل از سنگ های تراشیده ساخته شده و بر روی صخره های طبیعی بستر رودخانه قرار گرفته است. این پایه ها در هر دو جهت، موج شکن هایی مثلثی شکل دارند. این موج شکن ها به صورت جرزهای پشتیبان تا راس جان پناه ها بالا می آمده است. ابعاد آجرهای به کار رفته در این پل، 5/4× 21×21 سانتی متر است.  

پل هلاکو مراغه:در قسمت شمال باختری شهر مراغه کنار برج معروف به برج غفاریه، پل قدیمی هفت چشمه ای وجود دارد، که متاسفانه فقط چهار چشمه از آن باقی مانده و سه چشمه دیگرش خراب است. این پل که بر روی رودخانه صافی چای بنا گردیده و فعلا متروک مانده، نزد اهالی به پل «هلاکو خان» مشهور است. چشمه های آن با هم متحدالشکل و مساوی نیستند. دو چشمه با قوس هلالی و یک چشمه به صورت هلال شکسته و یک چشمه هم جناغی است. بر روی پایه سوم پل در جناغ شمالی کتیبه ای وجود دارد که متاسفانه به دلیل ساییدگی، تاریخ آن قابل قرائت نمی باشد تا بتوان از روی آن به تاریخ بنای پل پی برد. ولی تردیدی نمی توان داشت که این پل از دوره ایلخانان مغول باقی مانده و به همان سبک ابنیه مغولی از آجر و سنگ بنا گردیده و بعد ها تعمیراتی در آن صورت گرفته است. طرز ساختمان پل ترکیبی است از آجر چینی در بین جرزها و قاب کردن سنگ در قالب آجری که همان سبک پل سازی مغول محسوب می شود.

قلعه و غار قیز لار قالاسی مراغه:قیز لار قلعه سی (قلعه دختران) یکی از مهم ترین آثار تاریخی و طبیعی شهرستان مراغه است. این قلعه و غار در 20 کیلومتری جنوب باختری مراغه و در سمت جنوبی دره بسیار عمیق کوه های گوی داغ (کوه کبود) واقع شده است. دهانه غار به قطر 30×20 متر و درازای آن در ابتدا 35 متر و پهنایش 24 متر و ارتفاعش حدود 20 متر است. ارتفاع کلی غار و قلعه نسبت به دره عمیق مقابل حدود 1800 متر تخمین زده شده است. داخل غار دالان های متعدد تنگ و تاریکی وجود دارد که در بعضی از آن ها اقسام استالاکتیت های آهکی به چشم می خورد. در ارتفاعات پشت قلعه، باقیمانده یک دیوار خشتی به چشم می خورد که از بقایای قلعه ای قدیمی است که پایین آن چند دخمه وجود دارد که آثار کندوکاوهای غیر مجاز در آن ها مشهود است.  

قلعه ضحاک (هشترود مراغه):بر فراز تونل راه آهن تهران- تبریز، بین مراغه و میانه، در خاور ایستگاه خراسانک، بقایای یک آبادی قدیمی سطح وسیعی را پوشانده است. این محل را قلعه ضحاک می خوانند. طریق وصول به قلعه به وسیله اتومبیل به این ترتیب است. ابتدا باید جاده میانه- تبریز را در جهت سراسکند طی کنیم. سپس از سراسکند به طرف ایستگاه خراسانک، که 14 کیلومتر راه خاکی ناهموار است، پیشروی نماییم. از این نقطه به بعد را باید پیاده رفت. در امتداد خط به سمت خاور میانه حرکت می کنیم، از تونلی می گذریم و به پل راه آهن رودخانه قرنقو می رسیم. بلافاصله پس از پل، تونل طویل تری شروع می شود که بخشی از قلعه ضحاک بر گرده آن استوار است. قلعه ضحاک را سرهنگی به نام مونتیث (Monteith) در حدود سال 1830 کشف کرد. در حوالی سال 1840 راولینسون و چند سال پیش محمد تقی مصطفوی رئیس باستانشناسی ایران از محل دیدن کرده اند. و نیز شیب من در سال 1964، در قلعه ضحاک مطالعاتی انجام داده است. رودخانه قرنقو در این منطقه، مسیر پیچ در پیچ خود را در فلاتی مرتفع و کوهستانی طی می کند و به سمت خاور جریان می یابد، تا در نزدیکی میانه به قزل اوزن بپیوندد. طرفین رودخانه را پرتگاه های تندی محصور کرده اند. قلعه، که بنایی بسیار محکم است و دیواری دو لایه با پیشامد گی های مدور دفاعی دارد احتمالا توسط اسماعیلیه بازسازی و مورد استفاده قرار گرفته است. قدمت آن ممکن است حتی به دوره ساسانی نیز برسد. ساختمان قلعه با دو حصار جانبی پرتگاه های مشرف به رودخانه را در سمت باختر و خاور، می بندد و با جبهه جنوبی مدخل آن را که در زمینی باریک بین دو سطح مرتفع واقع است، حفاظت می کند. در بقایای این حصار قدیمی هنوز جایگاه دروازه آن مشخص است و از اطرف آن سفال هایی متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد مسیح، یافت شده که از قدمت قلعه ضحاک حکایت می کند. گمان می رود که استحکامات در سطح مرتفع شمالی در دوره مانایی ساخته شده باشد و نیز این قلعه، در دوره های مادی و هخامنشی هم مسکون بوده است. مهم ترین ساختمان محوطه، عمارت کوچکی است (پاویون) که درکنار پرتگاه قرار گرفته است. در اطراف این تک بنا، تکه هایی از قطعات گچبری شده و یا حجاری شده به دست آمده است. آب قلعه ضحاک از چشمه ای که از فرورفتگی سنگ کوه می جوشد، تامین می شده است. فضای داخلی عمارت در امتداد محور پهنایی، شش متر اندازه دارد و در امتداد محور درازایی بنا، طاقی استوانه ای به قطر چهار متر متناسب با پهنای دهانه جنوبی ساخته اند. در سطح داخلی و خارجی دو قاعده، طاقی استوانه ای و نیز دور تا دور بالای سطح خارجی دیوارهای سمت های دیگر بنا، حفره های سه بخشی دیده می شود که یاد آور حفره های ساختمان های هخامنشی است. سر درهای قوسی شکل پیش آمده، شباهت روی کار نما و کتیبه های نقش هندسی، همگی حکایت از این دارند که احتمال قوی، قلعه ضحاک مربوط به دوره اشکانی و یکی از مهم ترین بناهای یاد بود آن دوره در ایران است. قلعه ضحاک به احتمال زیاد مخصوص دیده بانی بوده است. این قلعه، از هزاره دوم قبل از میلاد تا ابتدای دوره اسلامی مسکون بوده و مکانی پر اهمیت به شمار می رفته است. مینورسکی می نویسد: «که شاید در قدیم به قلعه ضحاک «فاناسپا» می گفته اند و این مکانی است که بطلیموس از آن نام برده است». قلعه ضحاک بر سر راه قدیمی مرکز آذربایجان یعنی حدود تبریز و تخت سلیمان و اکباتان قرار گرفته است. 

گنبد مدور مراغه
گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است. این بنا برجی است مدور که از گنبد و سقف آن چیزی بر جای نمانده و مزاری کاملا ناشناخته است. ارزش بنا در این است که ترقی و تکامل نمای مینایی را طی دوران کوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد. بنا که از آجر ساخته شده، بر سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد، نهاده شده است. ساختمان، ظاهری ساده دارد و نظیر نوعی برج دفاعی است که فاقد تزئینات است. فقط قسمت ورودی با نقوشی پر و غنی، مشابه نمای اصلی گنبد سرخ آذین شده است. 

گنبد کبود مراغه
سومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه که « قبر مادر هلاکو»نیز نامیده می شود گنبد کبود مراغه، برجی کبود و زیبا به شکل منشور ده وجهی است. پهلو های این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آن ها پایه های ستون مانندی ساخته شده است. این پایه ها مانند سطح بیرونی طاق نما ها، با تزئیناتی مرکب از آجر و سفال و کاشی فیروزه ای رنگ در طرح هایی هندسی، به شکل بدیع آرایش شده اند. وجه تسمیه برج، شاید به دلیل وجود این همه کاشی فیروزه ای باشد. این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت است و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، کاشی و نوشته، می باشد. اطاق سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و تزئینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است. داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه ای پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره 67 قرآن کریم نوشته شده است. اندازه قبر که منسوب به مادر هلاکو است و زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگ تر می باشد. تاریخ بنا با توجه به نظرات مختلفی که در مورد صحت وجود قبر مادر هلاکو، در این گنبد مطرح است، احتمالا در فاصله سال های 582 و 652 می باشد. 

برج مدور آجری مراغه این برج تقریبا به فاصله ده متری برج دیگری به نام قبر مادرهلاکو در مرکز شهر مراغه واقع شده است. در بالای سردرب آن کتیبه ای وجود دارد که تاریخ بنا را به سال 563 هـ. ق نشان می دهد. 

مزارهاوگنبدهادر مراغه:

گنبد سرخ مراغه
از پنچ مزار موجود در مراغه، قدیم ترین آن ها، گنبد سرخ است که در آذربایجان بیش تر به «قرمزی گنبد» شهرت دارد. این گنبد عمارتی است چهار گوش با سقفی گنبدی که بر مقرنس هایی که هنوز سالم مانده اند، نهاده شده است. این بنا شبستانی دارد که در بلندی قرار گرفته و داخل و زیر عمارت نوعی سردابه احداث شده است. در سمت خاور، دری وجود دارد که این سردابه را که از داخل هیچ راهی به شبستان ندارد به خارج مربوط می کند. چهار پنجره بنا به شکلی تعبیه شده اند که از داخل در گردن گنبد و از خارج بر چهار وجه اصلی هشت گوشه ای سقف قرار گرفته اند. روزنه های دیگری نیز در کتیبه های نواری شکل اضلاع باختری، جنوبی و خاوری گشوده اند، ولی بدون شک این روزنه ها هیچ ارتباطی با ترکیب اولیه ساختمان ندارد و بعدها آن ها را ایجاد کرده اند. پای بنا از سنگ تراشیده ساخته شده است. هم چنین سر ستون هایی که پایه های کوچک طاق های اضلاع ثانوی را بر دوش دارند همگی از سنگ هستند. بقیه بنا تماما از آجر است. لا به لای این آجرها که با زیبایی تحسن انگیزی بر روی هم چیده شده اند، بلوک های کاشی فیروزه ای رنگ، جلوه ای خاص دارند. کتیبه ها و نقوش هندسی از آجر سرخ تراشیده، و کاشی مینایی رنگی بر بالای درگاه بنا کار گذاشته شده است. بر زمینه ای از گچ خاکستری این کتیبه ها نقوشی از گل و برگ گچبری که اثری از رنگ آبی در آنها دیده می شود، آراسته شده است. کتیبه های موجود نشان گر این است که بنا در زمان حیات عبدالعزیز ساخته شده ، ولی از هویت وی که مدعی حمکرانی آذربایجان بود اطلاعی در دست نیست. 

گنبد غفاریه مراغه:این گنبد نیز یکی دیگر از مزارهای پنجگانه مراغه می باشد. این بنا در قسمت شمال باختری مراغه، کنار رودخانه صافی چای واقع شده و تاریخ احداث آن در فاصله بین سال های 725 و 728 هـ. ق است. گنبد غفاریه بنایی مربع و آجری است که بر بالای سکویی سنگی و سردابه دخمه ای عمیقی استوار می باشد. در چهار زاویه آن ستون هایی با نقوش لوزی یخ ساخته اند. جلو خان بزرگ آن، رو به شمال دارد و پهنای طاق زیرین به جانب خاور است. هر یک از اضلاع طرفین و عقب دارای دو طاقنما و یک حاشیه مکتوب است. در این گنبد تمامی خطوط، ریحان است. کاشی های این بنا مخلوطی از رنگ آبی دریایی و آسمانی است. رنگ حروف کتیبه ها سیاه بوده و بر متن سفید دیوار با شاخ و برگ فیروزه قرار دارند. بالای طاق نمای مرکزی ایوان بزرگ، کتیبه ای سه خطی دیده می شود. بالای درگاه بنا نیز یک کتیبه دو سطری موجود است که به علت ساییدگی و شکستگی مفهوم نیست، ولی به نظر می رسد که القاب و نام صاحب بقعه است. در جلو خان بزرگ یک طاقنمای مرکزی بر سر در ساخته اند که در بالای آن دو سطر کتیبه دیده می شود. 

گوی برج مراغه:این بنا که در محله اتابک، کوچه سبزیچی ها قرار دارد، پنجمین و آخرین مزار بزرگ مراغه است. متاسفانه این بنا امروزه به ویرانه ای تبدیل شده و نشانه و کتیبه ای که بتوان با آن تاریخ بنا را معین ساخت، در دست نیست.
سد کوره (چکان) مراغه :در سر راه چکان – هره بر روی رودخانه چکان، سدی به شکل ابتدایی و درعین حال جالب توجه واقع شده است که به «سد کوره» معروف می باشد. این سد با قلوه سنگ و سنگ لاشه به ارتفاع 6 متر بنا گردیده است. درازای این سد در بستر رودخانه به 100 متر می رسد. طبق اظهار نظر اهالی محل این سد را شخصی به نام اسد خان آصف در یک قرن پیش ساخته است
آب انبار رصدخانه مراغه
بقایای این بنا در سال 1351 هـ. ش و به هنگام کاوش های باستان شناسی، تپه رصدخانه مراغه کشف شد. این بنا که در دامنه جنوب خاوری تپه واقع شده ظاهرا به همراه دیگر بناهای رصدخانه مربوط به اوایل دوره ایلخانی و حدود سال 657 هـ. ق است. به نظر می رسد آب مورد نیاز آن، از آب جوی های حاصل از بارش برف و باران بر سطح تپه تامین می شده است. بنای آب انبار مشتمل بر مخزنی مستطیل شکل به درازا و پهنای 2/4×5/8 و عمق 3 متر است که گنجایش 107 متر مکعب آب را دارامی باشد. دیواره های این مخزن به ضخامت یک متر با سنگ هایی به اشکال نامنظم بالا آمده و پس از آن طاقی ضربی با آجر بر روی آن زده اند.( پوشش آجری آن از بین رفته است) برای استحکام بخشیدن به دیواره ها و هم چنین دریافت حجم بیش تری از آب، بنا در زیر سطح دامنه تپه ساخته شده و دریچه ورود آب به مخزن در ضلع شمالی آن قرار دارد. برای آب بندی مناسب، *کف مخزن، بعد از کف سازی با نوعی اندود ساروج بسیار محکم پوشش یافته است. هم چنین در این کف آبگذری برای تخلیه و لایروبی مخزن پیش بینی شده است.   

اوحدی مراغه ای 

رکن‌الدین اوحدی مراغه‌ای (۶۷۳ - ۱۵ رمضان ۷۳۸ قمری) عارف و شاعر ایرانی اهل مراغه است. 

 شاعر سده هفتم و هشتم ایران است. او در شهرستان مراغه زاده شد ولی پدرش از اهالی اصفهان بود و خود او نیز مدتی در اصفهان مقیم بود و بنابراین نامش اوحدی اصفهای نیز ذکر شده است. اوحدی معاصر ایلخان مغول سلطان ابوسعید بود و آرامگاه او در مراغه است. 

اشعار اوحدی مراغه‌ای از ابتدا موردتوجه بوده و تعداد آنها به ۱۴٫۷۲۹ بیت می‌رسد. از آثار اوحدی دست‌نویس‌های بسیاری به جا مانده است‌.

دیوان‌: که شامل قصاید، غزلیات، ترکیبات، ترجیعات و رباعیات است.

جام جم‌: که شامل مثنوی‌های اوحدی است.

منطق العشاق، (یا ده نامه، محبت‌نامه): شامل نامه‌هایی عاشقانه که میان عاشق و معشوق رد و بدل می‌شده‌است.

معروف است که وی تخلص خود «اوحدی» را از نام عارف معروف اوحدالدین کرمانی {متوفی 635 ق} گرفته است.

بنا محل دفن رکن الدین ابوالحسن مراغی مشتهر به اصفهانی و مشهور به اوحدی مراغه ای عارف و شاعر نامدار صاحب مثنوی معروف جامجم است که در میان باغ سرسبزی  جنب هنرستان پور رستم واقع شده است. صندوق خیراوحدی از سنک کبود  درست شده است بر دیوار شمالی و جنوبی آن نام اوحدی و تاریخ فوت که 738 ه.ق است حک شده است. صندوق سنگی قبر وی که سه پله بالاتر از کف باغ قرار گرفته از سنگ کبود معمولی تهیه شده است و بر بالای دیواره های شمالی و جنوبی آن عبارتی عربی نقر گردیده است . در سال1352 از سوی انجمن اثار ملی ایران بنای جدیدی بر روی قبر مذبور احداث شده  و بنای جدید حاوی آرامگاه و محوطه سازی و کتابخانه می باشد و در وسط باغ گنبد زیبایی از بتن آرمه بجای آرامگاه قبلی احداث و سنگ مقبره قبلی به موزه آرامگاه منتقل گردیده است.در کنار مقبره اوحدی موزه اوحدی واقع کردیده است. این موزه به علت اینکه شهر مراغه در دوره ایلخانیان مغول مقر حکومتی و پایتخت انان بوده است عنوان موزه تخصصی ایلخانی را بخود اختصاص داده است. اشیا موجود در این  موزه شامل ظروف سفالی. سکه.کتابت.ظروف مفرغی.شیشه که کتیبه های باقی مانده  از رصدخانه و سنک قبورمربوط به دوران اسلمی است.  

 

مراغه همچنان مثل گذشته چون ستاره درخشانی بر آسمان ایران می درخشد و این درخشش خود را هرگز از دست نخواهد داد حتی اگر مورد بی مهری قرار گیرد. 

روز پدر

روز پدر برای بزرگداشت ارزش پدر در خانواده در کشورهای گوناگون جشن گرفته می‌شود.

در بیشتر کشورهای جهان سومین یکشنبه ژوئن روز پدر است.

در ایران پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷بر پایه گاهشماری قمری زادروزامام علی (ع)پیشوای نخست روز پدر نامیده شده‌است. پیش از این انقلاب، روز۲۴ اسفند زادروز رضا شاه بر پایه گاهشمار ایرانی روز پدر نامیده می‌شد. 

چه ارزشی و مقامی از این بالاتر که فردی در رتبه امانت داری خدا قرار بگیرد و فرزند را که امانت خداوند است، بپروراند و رشد و پرورش دهد؟! مقام پدر مقام مشارکت فعال در تعیین سرنوشت جامعه است. اگر خیر و صلاحی نصیب امت و جامعه­ای می­­شود، به آن علت است که پدرانی در امر تربیت و صلاح نسل، تلاش­هایی هدفدار انجام داده اند و نسلی شایسته و پاک پرورانده اند و چه سزاوار و مبارک است که روزمیلاد مولای ، امیرمؤمنان علی(ع) که از سلسله بزرگ­ترین، مهربان­ترین و بهترین پدران امت است، به نام روز پدر برگزیده شده است.   

اسلام و احترام پدر

اصل بر رعایت حکم پدراست و بی اجازه او جز در واجبات نمی­توان گام برداشت.

فرزند، حق اهانت به پدررا ندارد و حتی نمی­تواند به او «اُف» بگوید.

فرزند، وظیفه دارد بال رحمت و عنایت خود را در زیر پای پدر و مادر بگستراند.

فرزند، در رابطه باپدرو مادرش وظیفه دعا و خیرخواهی دارد و باید از خداوند برای آنها طلب رحمت کند.

فرزند، در صورت امرپدر متعهد و مؤمن حتی نمی­تواند به عمل مستحبی مثل زیارت و نوافل بپردازد. 

پدر در رابطه با امر تعیین سرنوشت برای فرزند، حق اولویت دارد.

عاق والدین، بوی بهشت را نمی­شنود.

حرمت پدر چون حرمت خداست و نمی­توان آبروی پدر را زیر سؤال برد و شخصیت او را خدشه­دار کرد.  

شعری زیبا در مورد روز پدر 

شب بودوماه واختر و شمع ومن وخیال

خواب از سرم به نغمه مرغی پریده بود

در گوشه اتاق فرو رفته در سکوت

رویای عمر رفته مرا پیش دیده بود

درعالم خیال به چشم آمدم پدر

کز رنج چون کمان قد سروش خمیده بود

موی سیاه او شده بود اندکی سپید

گویی سپیده از افق شب دمیده بود

یاد آمدم که در دل شبها هزار بار

دست نوازشم به سر و رو کشیده بود

از خود برون شدم به تماشای روی او

کی لذت وصال بدین حد رسیده بود

چون محو شد خیال پدر از نظر مرا

اشکی به روی گونه زردم چکیده بود